جمهوری اسلامی ایران نیز در سالهای اخیر با مساله مهاجرت نخبگان و
نیروهای متخصص روبرو بوده است که این مساله به لحاظ علمی عبارت است از روند
عزیمت افراد متخصص و آموزش دیده ازکشور که غالبا به منظور حقوق و مزایای
بهتر یا شرایط بهتر زندگی صورت میگردد و در این مسیر نیز دانشگاههای
برتر کشور تبدیل به مکانی برای ترانزیت این نخبگان شده است.
بنابراین آنچه که در سند چشم انداز توسعه و پیشرفت باید به آن توجه داشت بحث مهاجرت نخبگان و
نیروهای متخصص از کشور است که معلول عوامل بسیاری است و علاوه براینکه
موجبات کندی پیشرفت و توسعه در کشور میگردد بر حوزهی امنیت ملی نیز تاثیر
میگذارد که درواقع تنها یک پدیده‌ای اجتماعی نیست بلکه موضوعی است که باید
در چارچوب امنیت ملی بدان نگریسته شود.
ما در این مقاله ضمن بیان این مساله و بررسی ارتباط میان مهاجرت نخبگان و
حوزه امنیت ملی، بدنبال تبیین پیشنهادات و راهکارهایی مطلوب در جهت حل این
معضل و چالش هستیم و نتایج تحقیق بیان میدارد میتوان با راهکارهایی، ضمن
جلوگیری از مهاجرت نخبگان و فراهم نمودن شرایط بازگشت نخبگان در
برنامههای توسعه و پیشرفت، ضریب امنیت ملی را نیز افزایش داد و به آنچه
که در سند چشم انداز توسعه و پیشرفت جمهوری اسلامی ایران تدوین گشته، نزدیک
شد.
جمهوری اسلامی ایران از‌جمله کشورهایی است که با مسیله مهاجرت نخبگان و فرار مغزها روبرو بوده و هست.
به‌نظر
می‌رسد با وقوع انقلاب اسلامی و سپس جنگ تحمیلی بدیهی بود که به سبب تغییر
نظام سیاسی و همچنین بی‌ثباتی‌های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی ناشی از جنگ،
موج مهاجرت و فرار مغزها از ایران به وجود آید.
اما ادامه روند مهاجرت
نخبگان پس از پایان جنگ( و برقراری سامان سیاسی در ایران) این سوال را به
ذهن متبادر می‌سازد که چرا با‌وجود سامان سیاسی، مهاجرت نخبگان از کشور
تداوم یافته است؟ در این مقاله علل مهاجرت نخبگان از ایران در دوره پس از
جنگ تحمیلی عراق علیه ایران مورد بررسی قرار می‌گیرد.
تجزیه و تحلیل
آماری پرسشنامه براساس نرم‌افزار SPSS این مطلب را به اثبات می‌رساند که
عوامل جاذبه خارجی نقش اساسی‌تری نسبت به عوامل دافعه داخلی کشور در مهاجرت
ایفا می‌نمایند.
از طرفی در بین این عوامل، جاذبه عامل اقتصادی نقش
مهم‌تری نسبت به سایر عوامل در مهاجرت نخبگان ایفا می‌نماید که گرچه فرضیه
این پژوهش را رد می‌کند اما چندان دور از انتظار نیست.
منبع : مهاجرت نخبگان در ایران